Multiplex 'Transnatural'

Woensdag 10 maart 2010
Rotterdam Blaak, 12.36: Sneltrein richting Amsterdam Centraal
Amsterdam Centraal, aankomst 13.50, metro richting Wibautstraat
Aankomst Multiplex: 14.05

Bij aankomst in de Wibautstraat bestond er enige twijfel of we wel dat gebouw binnen moesten gaan, waarover we over geïnformeerd waren. Het leek dicht te zijn, maar na wat gedrentel werd de stap toch genomen. Verschillende industriële trappen werden afgedaald, waarna we toch in een ruimte terecht kwamen die wel eens kon leiden tot een tentoonstelling. En inderdaad, een aantal meter verderop, achter een volgende deur, stond zowaar een tafel met folders, achter haar een bord met een inleidend stukje tekst over de tentoonstelling ‘Multiplex Transnatural’. Jup, dit is het dan. Een paar verwarde hoofden van studenten, die niet helemaal wisten wat we nou precies gingen zien hier. Ik wist het ook niet hoor, daar niet van. Entree betaald, jas opgehangen, maar nog geen verzamelgeluiden. Dan maar even rondkijken wat er allemaal staat.

Het eerste object was al snel ontdekt, het stond pal naast de in/uitgang. Een bak met zand, met een scherm erachter. Kijken doe je met je ogen, niet met je handen, is de meesten van ons vanuit het ouderlijk huis aangeleerd. Bij dit voorbeeld is dat toch wel lastig, bij een aantal andere dingen uit de tentoonstelling ook overigens. Het vreemde aan het geheel is dat nergens bordjes met beschrijvingen bij staan. Was wel makkelijk geweest, maargoed, makkelijk is niet altijd goed, als iets je interesse vangt ga je zelf wel uitzoeken wat het nou precies doet of wat de achterliggende gedachte is.

Terug naar de bak met zand. Kijken met de ogen werd uiteindelijk toch kijken met de handjes, en zo vonden we uit dat je door in het zand te graven en te drukken, de ‘grafiek’ op het scherm veranderde. Er blijken sensoren onder de aarde te zitten, die waarnemen waar zand wordt weggehaald of bijgelegd, en dit wordt weer gekoppeld aan het beeld op het scherm. Opeens werd nog een knopje ontdekt, eens kijken wat daar mee kan. Hey, een ander scherm, ditmaal een plak met gaten, waar een bolletje op ligt. En een projectie van twee handen op het zand, een soort van evenwichts/zwaartekrachtspel. Een combinatie van techniek en natuurlijke elementen, en het menselijk brein dus, dat is wat dit object is.

Nu worden we toch allemaal bij elkaar geroepen, we krijgen toch een rondleiding! De organisator van het geheel, een erg energieke Mr. Hicham Khalidi begint bij de bak met zand, verteld waar we zelf al achter waren gekomen, geeft een korte demonstratie en rent door de groep naar het volgende object. In het begin wel grappig, maar na een aantal objecten gaat het wel erg snel en maak ik aantekeningen zonder naar mijn papier te kijken. Nu snap ik ook waarom ik vaker te horen krijg dat ik een doctorenhandschrift heb.

Volgende object, Lucy McRae, een afgietsel van haar hoofd, met slangen, die gekoppeld zijn aan 4 bolle flesjes met een gekleurde vloeistof. Deze zijn verbonden met een motor, die ritmisch lucht pompen door de slangen, waardoor het hoofd verheven wordt tot een kunstobject.

Daarnaast een ruimte van zo’n 20 meter lang, waarin kaarsrecht in banen elastieken zijn gespannen van vloer tot plafond. Aan de pilaren rondom dit gebied zitten haakjes. Ook dit is een doekunstwerk. De kijker wordt geacht om zelf aan de slag te gaan met de elastieken, en een soort van web te creëren door elastieken met elkaar te verbinden en vervolgens weer te bevestigen aan een van de tig haakjes. Okee, maar heeft het ook een doel, behalve dat het leuk is? Dat is het hem nou juist; deze activiteit heeft hetzelfde psychologische effect als tuinieren. Je komt tot rust, en maakt je gedachten leeg, alleen wordt dit dan teweeg gebracht met een activiteit die in de verste verte niet in verbinding staat met de fysieke natuur, maar wel met de emotie daarvan.

Volgende object: computerscherm. Kort gezegd, het eerste door de computer gecomponeerde lied, maar wel met menselijke tonen. Het idee is geïnspireerd op een fenomeen van de afgelopen jaren, namelijk het principe ‘mechanical turk’. Hierbij verrichten verschillende mensen steeds kleine activiteiten, die samen een grote taak worden. Dit is voor een computer onmogelijk. Voor dit lied hebben mensen steeds een toon nagebootst, dus eigenlijk de kleine taken verricht, en vervolgens zijn deze tonen door de computer gecomponeerd tot een lied. Dit is een voorbeeld van collectieve intelligentie, en een netwerk van kennis, dat samen gecomponeerd wordt tot een werkend product.
(Bicycle built for Two Thousand, Aaron Koblin & Daniel Massey)

Het laatste object in de zaal is een overzicht van verschillende werken van 2012 Architecten. Zij werken met de productieoverschotten uit allerlei vlakken, bijvoorbeeld wasmachinedeurtjes. Zij werken zoals in upcycling processen, elk onderdeel moeten hergebruikt kunnen worden. Deze manieren van hergebruik worden ook al toegepast worden in het ontwerpproces.

En er is nog een zaal! Ik dacht al, als dit het is, hebben ze niet veel kunnen vinden voor de tentoonstelling. Maar gelukkig, ik zie van alles wat ik op het eerste gezicht al leuk vind, en dan weet ik niet eens de betekenis. Mr. Khalidi rent naar een watersproeier, die woorden sproeit. Het is een commentaar op de vluchtige en vergankelijke samenleving, en met name de vluchtigheid van nieuws en de enorme hoeveelheid daarvan waarmee we dagelijks gebombardeerd worden. De sproeier sproeit woorden, die rechtstreeks gedownload worden van een nieuwswebsite. De woorden bestaan uit druppels, en als ze net losgelaten zijn, zijn ze te lezen, maar hoe verder ze vallen, hoe meer ze uit elkaar vallen, en uiteindelijk terecht komen in een bak met water, onmogelijk om te achterhalen wat het nou ooit voor woord is geweest.



Schuin daartegenover staat een installatie, een jungle van wol, die om een bepaalde periode wordt bespoten met een zoutoplossing. Het water verzilt, en er ontstaat uiteindelijk een steeds veranderende, groeiende sculptuur, en verweven de wollen draden zich tot een levend geheel. Het geheel moet een levenscyclus voorstellen, en een vicieuze cirkel.








De opzet van veel werken in de expositie is functionaliteit, maar bij het volgende werk gaat het puur om esthetica en beeld. Het is een robot, werkend op zonne-energie, die af en toe ongecontroleerde bewegingen maakt op het platform waarop hij loopt, en vervolgens een gaatje prikt in het aluminiumfolie boven zich. Dit wordt geprojecteerd op een scherm, en deze projectie veranderd naarmate de tijd vordert van een zwarte hemel met enkele sterren, in een supernova.

Naast de minirobot staan nog twee vitrines, met elk een ander onderwerp.
De ene bevat een ‘studie’ naar biotechnologie, utility pets / mybio. Elio Caccavale onderzoekt hierin de functie die bijvoorbeeld varkens kunnen vervullen voor mensen, als prototype voor xenontransplantatie.
Omdat het varken inwendig het meest op de mens lijkt, zouden hun organen eventueel kunnen dienen als transplantatieorgaan voor de mens. Het idee is, dat het varkentje vanaf kleins af aan met de mens meeleeft, als een wandelende orgaanbank. Maar wat voor verandering brengt dit teweeg in ons dagelijks leven, wat moeten wij allemaal voor ons levensreddende varkentje doen? Hoe zouden de varkens reageren op onze levensonderdelen, zoals bijvoorbeeld roken?

Daarnaast ontstaan er vragen over de ethische voor- en nadelen, kan dit allemaal plaatsvinden vanuit onze huidige waarden en normen? Dit werk is een educatieve manier van de mens confronteren met de verandering van waarden en normen, en test in hoeverre wij egoïstisch zijn, of ons toch aanpassen naar het varkentje.

De vitrine ernaast belicht de vervagende individualiteit van de mens. Ook hier wordt een wetenschappelijk proces beschreven, namelijk het creëren van trouwringen bestaande uit beenmerg van de wederhelft. In principe draagt men dus het lichaam van de ander, als teken van eeuwige verbondenheid. (Tobi Kerridge)

Als laatste werd het werk van Rachel Armstrong besproken, genaamd Protocells & living architecture.
Protocellen zijn chemische systemen, die de eigenschappen van primitieve levensvormen hebben. Deze cellen zijn niet dood, maar ook niet levend. Wat zij wel kunnen, is bouwen, ze vertonen een soort netwerkgedrag. Het proces van vergankelijkheid wordt hierin omgezet in een opbouwend proces. Uiteindelijk wil Armstrong met deze levende opbouwende technologie de stedenbouw en architectuur te hulp staan, en het milieu weer op orde krijgen.

Een aantal objecten zijn door Hachim niet behandeld, waaronder ‘Analemma’ van Jelle Feringa.
Dit een werk geïnspireerd op een klassieke zonnewijzer, maar dan omgekeerd. Een zonnewijzer heeft een continu veranderende schaduw, waaraan de tijd valt af te lezen. Feringa heeft een voorwerp gecreëerd die onder elke zonnestand altijd een perfecte cirkelvorm als schaduw zal behouden. Hierbij wordt met technologie iets uit de natuur gemanipuleerd.

Pfoew, wat een gehaaste middag was dit, en ik ben redelijk buiten adem en overdonderd door alle informatie. Ik heb alles goed op me moeten laten inwerken, maar nu wordt wel duidelijk hoeveel natuur en technologie eigenlijk met elkaar van doen hebben. Technologie is een voortvloeisel van de natuur, en nu wordt er in technologie ook meer waarde gehecht aan de natuurlijke ondergrond en de combinaties die gemaakt kunnen worden tussen natuur en techniek.

Wibautstraat, 15.45 : Metro richting Amsterdam Centraal